“Τιμές Τροφίμων: Από την Κρίση στην Σταθερότητα” είναι το φετινό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Επισιτισμού, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου, & αποσκοπεί στη διερεύνηση της συνεχόμενης αύξησης των τιμών των τροφίμων & σε αυτή την τάση που βλάπτει το φτωχό καταναλωτή, τους μικρούς παραγωγούς & τη γεωργία γενικά. Οι τιμές τροφίμων, που ήταν σταθερές για δεκαετίες, έχουν γίνει όλο & περισσότερο πτητικές.
Εάν πρόκειται να αντιμετωπίσουμε σοβαρά το ζήτημα της παγκόσμιας πείνας, περισσότερη προσπάθεια πρέπει να καταβληθεί ώστε να εξετάσει το πρόβλημα των διακυμάνσεων των τιμών τροφίμων, ιδιαίτερα για εκείνους που ξοδεύουν τα περισσότερα από τα εισοδήματά τους στα τρόφιμα, για να εξασφαλίσουν αρκετά στις οικογένειές τους για μια θρεπτική διατροφή.
Οι αιτίες της αστάθειας των τιμών τροφίμων
είναι γνωστές. Εντούτοις, για να αντισταθμιστεί αυτή η αστάθεια απαιτείται πολιτική θέληση.
Η παγκόσμια αγορά τροφίμων είναι στενή & καθώς η προμήθεια προσπαθεί να συμβαδίσει με τη ζήτηση, τα αποθέματα είναι κοντά στα ιστορικά χαμηλότατα επίπεδα τους. Ξηρασίες & πλημμύρες είναι ο βασικός παράγοντας που ωθεί την συμπίεση των τιμών προς τα πάνω. Η γεωργία δεν μπορεί να αποκριθεί αρκετά γρήγορα με την αυξανόμενη παραγωγή τροφίμων λόγω των μειωμένων επενδύσεων στην έρευνα, την τεχνολογία, τον εξοπλισμό & την υποδομή.
Ο αυξανόμενος πλούτος σημαίνει ότι πολλοί άνθρωποι παγκοσμίως τρώνε περισσότερο κρέας & γαλακτοκομικά προϊόντα, που οδηγούν με τη σειρά τους στην αύξηση της τιμής των ζωικών τροφών. Η γέννηση ογδόντα εκατομμύριων ανθρώπων κάθε έτος δημιουργεί περισσότερη ζήτηση για τα τρόφιμα.
Ένας επιπλέον παράγοντας μπορεί να είναι & η πρόσφατη είσοδος θεσμικών επενδυτών με μεγάλα ποσά των χρημάτων στις μελλοντικές αγορές τροφίμων καθώς διαστρεβλώνουν τις γεωργικές - προστατευτικές εμπορικές πολιτικές έχοντας ένα σημαντικό μερίδιο ευθύνης.
Στις χώρες που εισάγουν καθαρά τρόφιμα, η άνοδος των τιμών μπορεί να βλάψει τις φτωχές χώρες & να καταστήσει ακριβότερη την εισαγωγή τροφίμων για τους ανθρώπους τους. Οι αγρότες επίσης επηρεάζονται άμεσα καθώς δε γνωρίζουν ποια θα είναι η τιμή της σοδειάς τους την περίοδο της συγκομιδής ώστε να διαμορφώνουν την καλλιέργεια με βάση τη ζήτηση.
Μια καλύτερη συντονιστική πολιτική στο διεθνές εμπόριο τροφίμων θα μπορούσε να μειώσει την αστάθεια των τιμών βοηθώντας στη διατήρηση μιας σταθερής ροής αγαθών. Ο Οργανισμός Τροφίμων & Γεωργίας του ΟΗΕ(FAO) (http://www.fao.org/getinvolved/worldfoodday/en/) υποστηρίζει τη μείωση των επιχορηγήσεων που διαστρεβλώνουν τις γεωργικές - προστατευτικές εμπορικές πολιτικές στις πλούσιες χώρες. Μετά από έρευνα ο FAO προτείνει ότι χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση & πληροφόρηση για να υπάρξει περισσότερη διαφάνεια στο εμπόριο στις μελλοντικές αγορές.
Για να μετριάσουμε τα αποτελέσματα της αστάθειας των τιμών στα φτωχά, εθνικά ή περιφερειακά δίκτυα, ενδεχομένως είναι επιτακτική ανάγκη η διατήρηση των τροφίμων καθώς φαίνεται ότι μπορεί να διασφαλίσει το απόθεμα τροφίμων κατά τη διάρκεια τέτοιων κρίσεων στους οικονομικά αδύναμους. Οι φτωχοί καταναλωτές μπορούν επίσης να βοηθηθούν με μετρητά ή κουπόνια τροφίμων & οι αγρότες να ενισχυθούν με παροχή πρώτων υλών όπως λίπασμα & σπόρους.
Οι διάφοροι οικονομικοί μηχανισμοί μπορούν να βοηθήσουν τις κυβερνήσεις να προστατεύσουν τους καταναλωτές από τις αυξήσεις των τιμών τροφίμων. Ένα παράδειγμα είναι η δημιουργία επιλογών που θα έδιναν στις κυβερνήσεις το δικαίωμα να αγοράσουν τα τρόφιμα σε καθορισμένες τιμές μήνες πριν, ανεξάρτητα από την κίνηση της αγοράς.
Τελικά, η σταθερότητα στην αγορά των τροφίμων εξαρτάται από την αυξανόμενη επένδυση στη γεωργία, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου 98% του πληθυσμού πεινάει & που η παραγωγή τροφίμων πρέπει να διπλασιαστεί μέχρι το 2050 για να σιτίσει τον αυξανόμενο πληθυσμό.
Μ’αυτό κατά νου, ας εξετάσουμε όλοι μαζί με σοβαρότητα τι προκαλεί την άνοδο στις τιμές των τροφίμων & ας κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να μειώσουμε τον αντίκτυπό της, στα πιο αδύναμα μέλη της παγκόσμιας κοινωνίας. Ας αναλογιστούμε παράλληλα πως η υπέρβαση του μέτρου στη κατανάλωση, οδηγεί ένα πλήθος ανθρώπων στον υπερσιτισμό & στη παχυσαρκία, ενώ την ίδια στιγμή εκατομμύρια κόσμου πεινούν & ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης, με ανεπαρκή πρόσβαση σε τρόφιμα που εύκολα μπορεί κάποιος να συναντήσει στα απορρίμματα λαών του Δυτικού κυρίως κόσμου.